بررسی همزیستی قارچ های میکوریزی آربسکولار در گونه شمشاد (buxus hyrcana pojark.) و نقش آنها و آنزیم های اسید فسفاتاز و آلکالین فسفاتاز در چرخه فسفر خاک و گیاه

میکوریزها از رایج ترین همزیستی بین گیاهان عالی و میکروارگانسم ها هستند. در این همزیستی، قارچ های میکوریزی با افزایش قابلیت جذب عناصر غذایی و همچنین با افزایش توانایی جذب آب، ترشح هورمون های گیاهی(مانند سیتوکین) و محافظت گیاه میزبان در برابر پاتوژن ها نقش مهمی در چرخه زندگی گیاهان ایفا می کنند. با شناخت قارچ های میکوریزی می توان از آنها برای تلقیح گیاهان در خاک هایی که از نظر عناصر غذایی جذی شدنی برای گیاه ضعیف هستند، استفاده کرد. در این پژوهش، پنج پایه گیاه شمشاد خزری در رویشگاه اصلی آن واقع در جنگل خیرود کنار انتخاب شدند. در یک سال در دو فصل بهار و پاییز، از ریشه های شمشاد و خاک اطراف آن نمونه برداری شد. در ضمن برای بررسی چرخه فسفر در گیاه از برگ ها و شاخه های این گیاه نیز نمونه برداری گردید. پس از رنگ آمیزی نمونه های تهیه شده از ریشه های شمشاد، اندام های میکوریزی مانند هیف، وزیکول و آربسکول در ریشه ها مشاهده شدند. شناسایی قارچ ها، با استفاده از اسپورهای جداسازی شده از خاک و بر مبنای کلیدهای مورتون و ترپ و همچنین اطلاعات سایت invam انجام گردید. در نتیجه، دو جنس و acaulospora sp. و glomus sp. شناسایی شدند. در کلیه نمونه های برداشت شده در دو فصل چهار گونه glomus sp. و تنها یگ گونه acaulospora sp. شناسایی گردید. در هر دو فصل فراوانی glomus sp به مراتب بیشتر از گونه دیگر گزارش شود و همچنین برای تعیین درصد کلونیزاسیون ریشه با استفاده از محلول رنگی آنیلین بلو1 درصد، قطعات از ریشه رنگ آمیزی شدند. بین فراوانی اسپور و درصد کلونیزاسیون ریشه در بهار و پاییز اختلاف معنی داری مشاهده شد.درصد فسفر قابل جذب در فصل بهار همبستگی مثبتی با درصد کلونیزاسیون ریشه نشان داد که ممکن است به دلیل فعالیت های میکروارگانیسم های خاک از جمله قارچ های میکوریزی باشد.در فصل پاییز نیز همبستگی بین درصد کلونیزاسیون هیف و میزان فسفر قابل جذب نیز معنی دار مشاهده شد ولی برای ویزیکول معنی دار نبود. نتایج حاصل می تواند به دلیل تنش های فیزیولوژیک در این فصل باشد. همبستگی میان میزان فسفر موجود در شاخه و برگ گیاهان در دو فصل بهار و پاییز ودرصد کلونیزاسیون در هر دو فصل به صورت معنی داری گزارش گردید. بر هم کنش کلیه نتایج حاصل از تحقیق صورت گرفته همزیستی قارچ های میکوریزی با گیاه شمشاد خزری و تأثیر آن را بر چرخه فسفر گیاه شمشاد خزری به اثبات می رسید.